''Öteki'' insanlar nasıl yaşadılar ve neden yok oldular?
Mart 1994'te, kuzey İspanya'da geniş bir mağara sistemini araştırmakta olan birkaç mağaracı, ışıklarını küçük bir yan galeriye doğrulttuğunda, kumlu topraktan fırlamış iki çene kemiği fark ettiler. El Sidrón adlı bu mağara, Asturias bölgesinde, Biskay Körfezi'nin hemen güneyinde, kestane ve meşe ağaçlarının bulunduğu yüksek bir arazideki ormanın ortasında yer alıyordu. Çene kemiklerinin, Cumhuriyetçi partizanların bu mağarayı Franco'nun askerlerinden gizlenmek için kullandığı İspanya İç Savaşı'na dek uzanıyor olabileceğinden kuşkulanan mağaracılar, jandarmaya haber verdi. Ama müfettişler galeriyi incelediklerinde bundan daha büyük -ve daha sonra anlaşıldığına göre daha da eski- bir trajedinin kalıntılarını keşfedecekti.
Birkaç gün içinde yetkililer 140 kadar kemiği kazıp çıkarmış ve yerel bir yargıç, kalıntıların Madrid'teki adli patoloji enstitüsüne gönderilmesini istemişti. Uzmanların -hemen hemen altı yıl süren- analizleri sona erdiğinde, İspanya, ülkenin henüz kapanmamış en eski davası ile karşı karşıyaydı. El Sidrón'daki kemikler Cumhuriyetçi askerlerin değil, yaklaşık 43 bin yıl önce, belki de vahşi bir şekilde ölmüş, bir grup Neandertalin fosilleşmiş kalıntılarıydı. Bulundukları bu yer, onları tarihöncesinin en önemli coğrafi kavşaklarından birine, tarihlendikleri dönem ise insan evriminin en uzun süreli gizemlerinden birinin tam ortasına yerleştiriyordu.
En yakın tarihöncesi akrabalarımız olan Neandertaller, Avrasya'ya yaklaşık 200 bin yıl boyunca egemen oldu. Bu süreçte, genişliği ve uzunluğuyla ünlü burunlarını Avrupa'nın hemen her köşesine ve hatta daha da ötelere -güneyde Akdeniz boyunca Cebelitarık Boğazı'ndan Yunanistan ve Irak'a; kuzeyde Rusya'ya; batıda İngiltere'ye ve doğuda neredeyse Moğolistan'a kadar- uzattılar.
Uzmanlar Neandertallerin Batı Avrupa'da nüfuslarının en yüksek olduğu dönemde dahi toplam sayılarının hiçbir zaman 15 bini aşmadığını tahmin ediyor. Ama yine de, soğuyan iklim yaşadıkları bölgeyi bugünün İskandinavya'sı gibi bir yere -sadece birkaç cılız ağacın ve yalnızca rengeyiklerini mutlu edebilecek kadar likenin bulunduğu donmuş, çorak bir tundraya- dönüştürmesine karşın ayakta kalmayı başardılar.
Anlaşılan o ki, El Sidrón trajedisinin yaşandığı günlerde, kötüleşen iklim koşulları nedeniyle yaşadıkları alan, İber Yarımadası, orta Avrupa'nın bazı bölümleri ve Akdeniz'in güney şeridi ile sınırlanan ve anatomik açıdan modern insanların Afrika'dan gelip Ortadoğu ve ötesine batı yönünde ilerlemesi ile daha da sıkışan Neandertaller, hayatta kalmak için kaçıştaydı. Ve izleyen yaklaşık 15 bin yıl içinde, geride birkaç kemik ve çok sayıda soru bırakarak, tamamen ortadan kayboldular. Onlar bizim gibi akıllı ve hayatta kalmak için diretmiş bir türün temsilcileri miydiler yoksa sonlarını, zihinsel kapasitelerinin düşük olması mı getirmişti? Neandertallerin Avrasya'nın bazı bölümlerini Afrika'dan göç eden modern insanla paylaştıkları dönemde -yaklaşık 45 bin ila 30 bin yıl önce- neler oldu? Neden bir insan türü hayatta kaldı da, diğeri yok oldu?
* http://www.nationalgeographic.com.tr/ngm/0810/konu.aspx?Konu=1
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder